6769 sayılı sınai mülkiyet kanunun 82. Maddesine göre Teknolojinin her alanındaki buluşlara yeni olması, buluş basamağı içermesi ve sanayiye uygulanabilir olması şartıyla patent verilir.
En genel olarak patent teknik inovasyonlara verilen bir koruma belgesidir. Bu inovasyonlar bir makinede, bir tertibatta, bir elektronik alette olabileceği gibi kimyasal içeriklerde ve hatta üretim metotlarında da olabilir. Bu teknik inovasyonlara patent literatüründe “buluş” denmektedir. Halk arasında her ne kadar buluşlar sanki “dünyayı yerinden oynatacak yenilikler ! “ olarak algılansa da buluş aslında, büyüklüğüne bakılmaksızın teknik bir problemin çözümüdür.
Bir buluşun patentlenebilmesi için üç şartı yerine getirmesi gerekir;
Patentler, temel olarak buluşçulara veya inovatörlere, buluşunu açıklaması karşılığında bir otoritenin (devletin ve kanunların) onu koruyacak bir belgenin 20 yıl süreyle verilmesidir. Onu koruyacak bu belge, patent belgesidir ve buluşçu (ve/veya patent sahibi) buluşunu kendisinden izin almadan yapan veya satışını yapan bir kurum veya kişi olursa onu durdurabilecek niteliktedir. Bu bakımdan patentler bir izin belgesi değil, başkasına kendisinden izinsiz olarak bir şeyi yapmama veya ticaretini engelleme konusunda güç veren bir “tekel hakkıdır”.
Faydalı Modeller, bir buluşun en azından yeni olması ve sanayiye uygulanabilmesi şartını içermesi durumunda verilen bir koruma belgesidir. Faydalı Modeller de bir patent çeşididir denebilir. Her ülkede yoktur. Almanya, Fransa, Finlandiya, Danimarka, İtalya, Ukrayna ve Japonya , dünya üzerinde toplam otuzu geçmeyen ülkede korunmaktadır. Türkiye’de faydalı modeller 10 yıl süreyle korunmaktadır ve 6769 sayılı sınai mülkiyet kanununda patentler kitabı içinde bahsedilmektedir.
Türkiye’de patent veya faydalı model başvuruları , başvuru sahipleri tarafından veya Türk Patent ve Marka Kurumundan yetki almış patent vekilleri tarafından yapılır. Koruma başvuru tarihinden itibaren başlar. Patent (ve Faydalı Model) başvurusu için buluşu anlatan ve koruma talep edilen unsurların anlatıldığı tarifname takımı (Tarifname, İstemler, Özet, Resimler) seti halinde dilekçe ile başvurulur. Patent tarifname takımı içeriği teknik unsurlar ile birlikte hukuki koruma talep edilen kısımlar (istemler) içeren özel bir dosyadır.
“Patent veya Faydalı Model başvurusu, yapılan yeniliğin bir dilekçe ile ilgili makama başvurulması” gibi piyasada yanlış anlaşıldığı görülmektedir. Patent (veya faydalı model) eğer içerdiği buluşun bir bakıma tapusu gibidir. Çok iyi bir buluşun kötü bir tarifname takımı ile patentlenmeye çalışılması bazen geri dönülmez hak kayıplarına sebep olabilmektedir. Bu nedenle patent veya faydalı modelde buluşun sağladığı katma değer kadar, tarifname takımının iyi hazırlanmış olması ve süreçlerin iyi yönetilmesi de çok önemlidir.
Türkiye’de Patent başvuru ve tescil süreci
Patent tarifname takımının resmi başvurusu
6769 sayılı kanuna göre şekilsel inceleme , red ve itiraz ihtimalleri
Tekniğin bilinen durumu hakkında resmi araştırma
Patentlenebilirlik kriterleri açısından resmi inceleme , red, itiraz ihtimalleri
Tescil kararı veya yayın (6 ay), itiraz , kabul , red ihtimalleri
Şeklindedir.
Türkiye’de Faydalı Model başvuru ve tescil süreci
Faydalı model tarifname takımının resmi başvurusu
6769 sayılı kanuna göre şekilsel inceleme , red ve itiraz ihtimalleri
Tekniğin bilinen durumu hakkında resmi yenilik araştırması
Yayın (3 ay) , itiraz, red ihtimalleri
Tescil kararı
Şeklindedir.
6769 sayılı sınai mülkiyet kanununda bir işletmedeki çalışanların buluşları konusunda çok önemli hükümler vardır. Genel olarak belirtmek gerekirse işletme, çalışan buluşlarını sahiplenebilmekte, ancak bunun karşılığında buluşçuya patentten elde edilen gelir veya patentin değeri ile orantılı olarak bir ücret vermek durumundadır. Bu düzenleme ile Türkiye’de gerçek anlamda yenilikçi insanların ve özellikle mühendislerin zenginleşmesi için çok önemli bir adım atılmıştır.
Markiz Patent, Türkiye’de patent ve faydalı model konusunda konusunda uzmanlaşmış mühendis kökenli patent vekilleri ile sanayici ve inovatörlerin hizmetindedir. Patentler ve faydalı modeller konusunda sunduğu butik hizmet ile yenilikçiler buluşlarından maksimum bir şekilde yararlanma imkanına kavuşmaktadırlar.
Sanayiciler ve İnovasyon ile uğraşanlar her geçen gün kızışan rekabet ortamına karşı yaptıkları yenilikler ile mücadele edebilirler. Bir konuda yeterince uzmana sahip olan bir kurum olsa da bir uzmanın herhangi bir konuda derinleme bilgi sahibi olması bir yana dünyanın herhangi bir yerinde neler olup bittiğini bilmesi çok zordur. Bu nedene, açık bir İnovasyon kaynağı olan patent veri tabanlarını incelemeli, yaptıkları yenilikleri ile ilgili dünya üzerinde alınmış patentleri incelemelidirler. Bu, onlara “Amerika’yı yeniden keşfetme “ maliyetinden kurtaracaktır.
Markiz Patent, patent araştırma hizmeti ile herhangi bir konuda tüm dünyadaki yayınlanmış olan yaklaşık 100 milyondan fazla veri barındıran patent veri tabanlarında detaylı araştırma hizmeti sunmaktadır. Bu araştırma hizmeti ile elde edilen patent bilgilerinde bir konu hakkında resimleri ile birlikte detaylı açıklamalar elde edilebilir. Bunun yanında söz konusu patent ile ilgili Türkiye’de veya başka ülkelerde patent koruması olup olmadığı, böylece risk olmadan patenti kullanma imkanı araştırılabilmektedir.
Markiz Patent, temel bir hizmet olan patent araştırmanın yanında herhangi bir ürünün veya üretim yönteminin kullanılmasının risk oluşturup oluşturmadığı, risk varsa ne gibi riskler olduğu ve bunları aşma yollarının incelendiği, daha detaylı “Üretim Serbestliği” veya “Freedom to operate” araştırmaları da yapabilmektedir. Bunun yanında patent davalarında çözüm odaklı teknik danışmanlık hizmeti de sunmaktadır.
Patentler ve faydalı modeller, tıpkı diğer sınai mülkiyet hakları gibi tescille korunur ve sadece tescil edilen ülkelerde korunur. Ülkesel koruma ilkesi söz konusudur. Patentler ve faydalı modellerin Türkiye haricinde başka ülkelerde korunması için ilk başvuru tarihinden itibaren 1 yıl içinde yurt dışında gerekli başvuru işlemlerinin başlatılması gerekir. Buradaki 1 yıl rüçhan süresidir ve yurt dışında da patentini korumak isteyenler için hayati derecede önemlidir. Bir markanın yurt dışında korunması için korunması arzu edilen ülkede markanın daha önce tescil edilmemiş olması yeterli iken, burada her ne kadar 6 aylık bir rüçhan var iken, istendiğinde o ülkeye başvuru yapılabilir. Ama patentler ve faydalı modellerde Türkiye’de (veya başka bir ülkede) başvuru yapılan tarihten sonra yurt dışında en geç 1 yıl içinde başvurulması gereklidir. 1 yılın geçirilmesi halinde “yenilik” şartını yerine getirmediğinden dolayı, ilk başvuru kendi patenti de olsa sonraki ülkesel başvuru red olacaktır.
Yurt dışında patent başvurusu, ilk başvurulan tarihten itibaren 1 yıl içinde klasik ülkesel başvuru, Uluslararası PCT başvurusu veya bölgesel başvuru (Avrupa Patent gibi) ile yapılır.
Yurt Dışında Patent Koruması için hangi yöntem kullanılmalıdır?
PCT (Patent Cooperation Treaty, Patent İşbirliği Anlaşması) İle Başvuru; PCT anlaşmasına Türkiye 1996 da üye olmuştur ve 152 ülkeden fazla üyesi bulunmaktadır. İlk başvurulan tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde PCT’ye başvurulması ile WIPO-isviçre tarafından yönetilen ancak Avrupa Patent ofisinde düzenlenen uluslararası araştırma raporu düzenlenir. Bu rapor ile ilk başvuru tarihinden itibaren en geç 30 ay içinde ülkesel başvurulara (ulusal safha) geçilir. PCT’nin en büyük yararı üye ülkelerin kabul ettiği tek bir araştırma rapor (ve gerektiğinde inceleme yapılabilmesi) ve 30 aylık süre kazanılmasıdır. Çok sayıda ülkeye başvurmak düşünülüyorsa zaman kazanmak ve patent hakkında ön izlenim elde etmek için PCT başvurusu en iyi yoldur.
Bölgesel Patent – Avrupa Patent Başvurusu; Bu başvuruda tek bir başvuru ile bir bölgede koruma elde edilmesi mümkündür. Avrupa’da pazarı olanlar için Avrupa patent, eski Rus cumhuriyetlerinde pazarı olanlar için Avrasya Patent önerilmektedir.
Ülkesel Patent Başvurusu; Eğer bir patent ilk olarak Türkiye’de veya herhangi bir ülkede ilk başvurulmuşsa yurt dışında korunması için çok fazla ülke gerektirmiyorsa, örneğin 1-2 ülke gerekiyorsa bunun için PCT başvurusuna veya Avrupa Patent başvurusuna gerek yoktur. En geç bir yıl içinde o ülkelere klasik ülkesel başvuru yapılması yeterlidir.
Markiz Patent, yurt dışı patent başvurularında tecrübeli ve yurt dışı güçlü bağlantı networklerine sahip olan patent vekili ve Avrupa patent vekilleri ile profesyonel ve butik hizmet sunmaktadır.